Door Robert Milakovic /25 augustus 202125 augustus 2021 In het begin zou je denken dat de film CODA van Sian Heder draait om voorspelbare ritmes die je al zo vaak hebt gezien. Per slot van rekening volgt het in een redelijk bekend coming-of-age-scenario een slim dorpsmeisje uit een mager begin dat fantaseert over het studeren van muziek in de grote stad. Er is een optimistische leraar, een mooie verliefdheid, oprechte repetitiecompilaties, een auditie met hoge inzetten en, natuurlijk, een gezin dat achterdochtig is over de ambities van hun kinderen. Je zou denken dat je op het eerste gezicht alles al weet over dit comfortfood.
CODA zal je ongelijk bewijzen. Zorgzaam, uitbundig en getooid met het grootste hart. Het is niet zo dat Heder de hierboven genoemde normen niet waardeert voor wat ze waard zijn; zij doet. Ze verricht niets minder dan een prachtig wonder met haar film, waarvan de titel een acroniem is: Child of Deaf Adult, door de formule om te buigen en dit erkende verhaal in een nieuwe, misschien zelfs baanbrekende setting te presenteren met zo'n zorgzame, scherp waargenomen nauwkeurigheid. Het hoogst begaafde meisje in kwestie is er een, gespeeld door Emilia Jones. Ze onderhandelt over de nuances van haar identiteit, passies en familiale verwachtingen en probeert ze in evenwicht te brengen zonder iemands gevoelens te kwetsen, inclusief die van haar.
CODA is, om eerlijk te zijn, gebaseerd op de Franse film La Famille Bélier, dus helemaal uniek is het concept niet. Het ensemble is wat deze show onderscheidt, en het maakt een aanzienlijke impact. Terwijl horende acteurs de familie vertegenwoordigden in het goedbedoelde origineel (behalve de broer, die dove acteur Luca Gelberg speelde), worden ze allemaal gespeeld door echte dove acteurs in Heders film. De legendarische Oscarwinnares Marlee Matlin, de scène-stelende Troy Kotsur en Daniel Durant leiden een geweldige cast die haar versie een speciale, natuurlijke tederheid geeft.
Jones speelt Ruby, een 17-jarige middelbare scholier in Gloucester, Massachusetts, die elke dag om 5 uur opstaat om haar familie te helpen - haar vader Frank (Kotsur), moeder Jackie (Matlin) en broer Leo (Durant), -bij hun boot en pas geopende viszaak. Heder verspilt geen tijd om ons een idee te geven van Ruby's dagelijkse routine. Omdat ze het enige horende lid van de Rossi-clan is, is ze gewend om hun gebarentaalvertaler te zijn als ze in het openbaar zijn. Ze brengt haar dagen door met het vertalen van elk denkbaar scenario op twee manieren: op vergaderingen in de stad en op het kantoor van de dokter (waarvan een vroeg exemplaar zorgt voor een lach op het gezicht dankzij de gouden komische karbonades van Kotsur).
Wat Ruby heeft, lijkt zo evenwichtig en ontzagwekkend dat het even duurt om te beseffen hoe belastend de hele situatie is voor het jonge meisje, ondanks haar volwassenheid en verantwoordelijkheidsgevoel ver boven haar leeftijd. Om te beginnen is ze zich terdege bewust van al het persoonlijke over haar ouders, inclusief hun medische zorgen en (tot haar grote afschuw) hun seksleven. Wanneer de horende wereld onvriendelijk of afwijzend is, neemt ze bijna beschermende instincten aan, waarbij ze ze altijd op de eerste plaats zet.
Als Ruby zich bij het schoolkoor aansluit en haar zangtalent ontdekt, brengt dat haar uit haar evenwicht. Het brengt haar op gespannen voet met haar familie, vooral wanneer ze besluit zich aan te melden bij het Berklee College of Music in Boston, waar ze een repetitieschema aanneemt dat vaak in strijd is met de zakelijke verplichtingen van haar familie. Miles (Ferdia Walsh-Peelo uit Sing Street), een verlegen jongen met oprechte bewondering voor Ruby, maakt de zaak nog ingewikkelder.
Stel dat er een fout zit in deze film. In dat geval is het hoe ver Heder gaat met Bernardo Villalobos van Eugenio Derbez, een personage dat op de een of andere manier een sitcom-achtige kunstmatigheid overbrengt in een verder echte film. Derbez doet zijn best met een reeks generieke dialooglijnen, maar zijn scènes komen niet altijd met dezelfde oprechtheid over als de rest van CODA. Toch lijkt dit gebrek aan oordeel triviaal in een film die zo emotioneel is, zo in contact met het ouderwetse publiekstrekkerkarakter.
En tal van andere vormen van echtheid in het hele CODA maken het goed, van Heders weergave van Cape Ann en de wereld eromheen via doorleefde elementen tot hoe ze de geneugten en het verdriet van een arbeidersgezin herkent met eerlijkheid en humor, zonder ooit om hen of hen zich schuldig te laten voelen.
Bovenal overtuigt ze ons ervan dat de Rossi's een echte familie zijn met natuurlijke chemie, echte relaties en hun eigen uitdagingen, zowel uniek als gewoon zoals elke andere familie. Ruby's gekozen pad is een voorbeeld van de individualiteit van die reguliere veldslagen. Zou Ruby's door geluid gedreven talent haar onderscheiden van de rest van de Rossis? Hoe zou het leven van het kwartet eruitzien als Ruby zou besluiten te vertrekken?
Heder geeft openhartig de antwoorden op verschillende wonderbaarlijk genereuze (en, voor deze toeschouwer, tranentrekkende) momenten, met name een paar dat als spiegelversies van elkaar speelt. Tijdens de ene sterft alle geluid weg terwijl Ruby zingt voor haar dierbaren, waardoor we haar acties door de ogen van doven kunnen zien. Geluid doet er niet toe in de andere, die een goed gekozen nummer bevat dat zelfs de koudste harten kan verwarmen. Want door hun gedeelde taal verzekert Heder dat we de grenzeloze liefde zien die bestaat.
CODA geeft een simpele reden voor de relevantie van schermrepresentatie: een eeuw films gemaakt van homogene opvattingen heeft zoveel onvermelde verhalen en nieuwe ervaringen achtergelaten. Het is een genot om bekende drama's te zien ontvouwen in de handen van acteurs die zich vaak beperken tot bijrollen. Matlin is een hysterische, levendige filmster die meestal het dove personage speelt, maar ze is ook een moeder, een echtgenote en een zakenvrouw in deze film. Heder tikt alles wat ze te geven heeft op het scherm.
CODA is gepolijst, ook al is het voor sommige smaken een tikkeltje zoet. Ik was dankbaar voor de viering van familie, vrienden en het leven in de film op een pijnlijk moment.
Vandaag op Apple TV+.