Door Hrvoje Milakovic /9 september 202116 oktober 2021 De documentaire van Kier-La Janisse biedt een verleidelijke wereldwijde kijk op griezelige genrefilms gebaseerd op folklore en bijgeloof.
Folkhorror is een woord van recente vintage - of op zijn minst populariteit - dat alleen maar breder wordt naarmate Woodlands Dark en Days Bewitched drie en een kwartier proberen het te beschrijven. De geneugten van deze documentaire van genrehistoricus en programmeur Kier-La Janisse worden echter niet verminderd door een wankel betoog. Ze gebruikt verleidelijke fragmenten uit meer dan 100 films en talloze interviews om een afwisselend gruwelijk en bizar filmisch (evenals televisie) veld van grotendeels landelijke verhalen te onderzoeken, beïnvloed door lokaal bijgeloof en mythologie.
Het SXSW-debuut zal liefhebbers van genres voorzien van een lange lijst met voorheen onbekende films om nog lang op te sporen, waardoor het een must-see is voor programmeurs van fantasy-fest en middernachtsectie. Severin Films, een vooraanstaand restaurateur en home-format distributeur van oude cultfilms, zou een kant-en-klare aanhang in zijn klantenkring moeten hebben, wat de film van Janisse ongetwijfeld zal helpen vergroten.
Naast de regisseur zijn er onder de hier geïnterviewde autoriteiten (slechts een paar in archiefinterviews) ervaren en nieuwe generatie filmmakers, filmhistorici, genrebioscoopjournalisten, folkloristen en occulte specialisten. Ze bieden een breed scala aan inzichten. Woodland houdt echter eerst de nadruk beperkt en introduceert folkhorror zoals geïllustreerd door een onheilige trilogie van Britse films die een halve eeuw geleden werd geproduceerd.
Er is de Witchfinder General uit 1968 (uitgebracht in de Verenigde Staten als The Conqueror Worm), een opmerkelijk angstaanjagend verhaal over een uit de hand gelopen religieuze razernij in inquisitiestijl, dat helaas het laatste beeld was voor de zeer getalenteerde filmmaker Michael Reeves, die kort na de release stierf. De regisseurs van de andere twee zijn nog in leven om ze te bespreken: Robin Hardy's geliefde origineel uit 1973 The Wicker Man, een subversieve zwarte komedie waarin heidendom tegenover vrome beschaafde fatsoen staat; en Piers Haggards minder bekende The Blood on Satan's Claw uit 1971, een periodestuk waarin (in tegenstelling tot Witchfinder) de angst van dorpelingen voor demonische bezetenheid maar al te waar blijkt te zijn.
Deel een landelijke omgeving met gemeenschappelijke en aanvankelijke zorgen over het onbekende, de natuur en vrouwen als vergaarbakken voor seksuele of bovennatuurlijke kracht. Ze zijn een voorbeeld van de groeiende scepsis van de Vietnamoorlog ten opzichte van de met bloed bevlekte, hypocriete autoriteit, evenals de parallel terug naar de landbeweging, die bescherming zocht tegen de harde moderniteit in nostalgie naar zogenaamd eenvoudiger leven en voorchristelijke mystiek.
Het tweede van zes hoofdstukken met hoofdstukken bouwt voort op dat patroon door de vormende essentie van volkshorror te lokaliseren in een verscheidenheid aan Britse filmische, literaire en televisievoorbeelden. Ze bevatten fascinerende clips van een hele reeks korte BBC Ghost Story voor kerstshows, geregisseerd door Lawrence Gordon Clark, grotendeels onbekend buiten het Verenigd Koninkrijk. Dan is er een concentratie op details van heidendom en hekserij in het quasi-genre en Amerikaanse tegenhangers van de folkhorrorbioscoop van al het bovenstaande (inclusief verschillende gedenkwaardige tv-films).
Het voorlaatste hoofdstuk geeft een brede, zij het nogal lukrake, overzicht van soortgelijke activiteiten wereldwijd, waarbij alleen Australië en Brazilië meer dan vluchtige aandacht krijgen. (Dit hoofdstuk had gemakkelijk kunnen worden uitgebreid tot een drie uur durende film.) Het is gemaakt van werken waarin wreedheden tegen de inheemse bevolking van een gekoloniseerd gebied worden gewroken door de spirituele energieën van een veroverde samenleving terug te geven, of door haat uit het gestolen land zelf , zoals in sommige van de titels bekeken vanuit de Verenigde Staten.
Tot slot kijken regisseurs als Robert Eggers (The Witch, The Lighthouse) en Mattie Do (van de Laotiaanse films Dearest Sister en The Long Walk) even wereldwijd. Bij een beweerde heropleving van de folkhorror. Woodlands bevat soms delen uit films, korte films en tv-programma's die gewoon horror zijn in de meest letterlijke zin, waardoor het onderwerp nog verder wordt uitgebreid.
Die fragmenten zijn altijd in uitstekende staat en verklaren de slechtere visuele kwaliteit van oudere programma's die zijn gefilmd. Afgezien van het ongebruikelijke gebruik van een originele trailer, halen redacteuren Winnie Cheung en Benjamin Shearn het meeste uit de vele poëtische en angstaanjagende beelden die voorhanden zijn door middel van creatieve montages. Traditionele sombere volksmelodieën op de soundtrack zorgen voor karakter, net als poëzie ingesproken door Linda Hayden en Ian Ogilvy (overlevende leads in respectievelijk Satan's Claw en Witchfinder), en animatie door Ashley Thorpe. We hebben ook Guy Maddin's geanimeerde papier-collagesegmenten, die op zichzelf artistiek en suggestief zijn, maar aanvoelen als onhandig geplaatste entr'actes die nooit helemaal integreren met de lange maar verder moeiteloos vermakelijke progressie.
Commentatoren stellen dat de populariteit van volkshorror voortkomt uit vervreemding van meer spirituele ideeën (en angsten) die zich pas vanaf de geboorte van de industrialisatie tot het huidige digitale tijdperk hebben ontwikkeld. Die behoefte aan het metafysische wordt groter wanneer onze toekomst zo onduidelijk lijkt, en, zoals een respondent het uitdrukte, alle verschrikkingen gebeuren nu…. Het is niet het bovennatuurlijke; het zijn mensen. Volksterreur weerspiegelt een terugtrekking uit de onaangename realiteit in de relatieve ontsnapping van niet-confessionele tekens en wonderen, net zoals superhelden het conventionele soort meestal hebben verdrongen.